In wetenschappelijke tekst worden argumenten vaak onderbouwd door middel van ander onderzoek. Dergelijke informatie in een wetenschappelijke tekst moet controleerbaar zijn. Bij het beoordelen van een tekst op het wetenschappelijk gehalte moet je daarom altijd controleren of de auteur gebruik maakt van bronvermelding, waarin de gebruikte informatie wordt verantwoord. Verwijzing naar bronnen dient twee functies. Ten eerste zorgt het er voor dat de auteur niet pronkt met andermans veren. Door een accurate vermelding wordt duidelijk welke inzichten van de auteur zijn en welke van collega-wetenschappers. Daarnaast is het voor de lezers mogelijk om te controleren of bronnen op een juiste wijze zijn gebruikt. Er wordt vanaf het begin van je studie verwacht dat je een wetenschappelijke attitude aanneemt. Daar hoort het juist vermelden van gebruikte bronnen bij.

Gebruik van publicaties in een paper

De gedachtegang van andere auteurs kan je op twee verschillende wijzen opnemen in een paper: door citeren en parafraseren. De voorkeur gaat uit naar het parafraseren van opvattingen van andere auteurs. Dit wil zeggen dat je in je eigen woorden navertelt wat je uit een andere wetenschappelijke publicatie hebt overgenomen. Een andere optie is om informatie uit een andere publicatie in jouw tekst op te nemen in een citaat. Een citaat is een letterlijke overname van een stuk tekst. Je plaatst een citaat daarom altijd tussen enkele aanhalingstekens, om te laten zien dat het een letterlijke weergave is van andermans tekst. Maak alleen gebruik van citaten als je echt niet anders kan (bijvoorbeeld bij een definitie van een term die je letterlijk overneemt van een andere auteur). Citaten onderbreken je tekst en gebruik van te veel citaten wekt de indruk dat je de brontekst niet goed begrepen hebt en dus niet in staat ben deze in je eigen woorden te parafraseren. Pas tot slot op dat je niet 'selectief citeert', dat wil zegen, dat je uit een citaat alleen de tekst selecteert die dient ter versterking van jouw argument.

Bij een parafrase en een citaat maak je gebruik van de informatie van iemand anders, je moet dus altijd zowel bij een parafrase als een citaat een correcte bronvermelding opnemen. Kennis die behoort tot het publieke domein (bijvoorbeeld Jan van Eyck was een schilder) hoef je overigens niet te verantwoorden door middel van een noot.

Bronvermelding – noten en literatuurlijst en plagiaat

Voor het correct vermelden van een bron maak je gebruik van voet- of eindnoten en van een literatuurlijst. Een noot heeft twee verschillende functies: het verantwoorden van gebruikte bronnen. Voetnoten kunnen daarnaast ook (terughoudend) worden gebruikt voor het geven van informatie die niet in de lopende tekst thuishoort. Een voetnoot plaats je altijd na een leesteken (na de punt van een zin is het meest gebruikelijk). Als je een langer stuk tekst parafraseert uit een andere bron dan vermeld je dit door een noot na de eerste zin van de parafrase, je hoeft dan dus niet achter elke zin een noot te plaatsen. Let er op dat je alle informatie die je ontleent aan andere auteurs verantwoordt door middel van een voetnoot.

Aan het einde van je paper neem je vervolgens een literatuurlijst (dus geen bibliografie, zie hiervoor 2.1) op. Hierin neem je alle bronnen die je in je tekst hebt gebruikt (dus waar je naar hebt geannoteerd) op. Bronnen die je tijdens je onderzoek hebt gebruikt maar waarvan je in de tekst geen gebruik hebt gemaakt worden uitdrukkelijk niet opgenomen in de literatuurlijst. Boeken en tijdschriftartikelen neem je samen (dus niet in twee losse kopjes) op in de literatuurlijst. Je ordent deze op alfabet (auteursnaam). Primaire bronnen zoals archiefstukken, websites etc. neem je wel op onder een apart kopje.

Er zijn afspraken gemaakt over hoe een literatuurlijst en verwijzingen naar literatuur in voetnoten er uit moet zien. De belangrijkste afspraak is dat je annotatie consequent moet zijn. Je verwijst in je hele paper op dezelfde wijze naar gebruikte literatuur. Slordigheden hierin worden niet getolereerd. Je lezer zal in dat geval aannemen dat je ook niet netjes bent omgegaan met het gebruik van andermans gedachtegoed. De verdenking van plagiaat, een wetenschappelijke doodzonde, ligt dan op de loer. Onderstaand is de definitie van de UvA van plagiaat opgenomen. Sancties op het plegen van plagiaat zijn streng. Je docent is verplicht aangifte te doen bij de examencommissie, die vervolgens in ernstige gevallen kan besluiten tot uitsluiting van de studie.

Juiste bronvermelding

Elk vakgebied heeft haar eigen afspraken over de wijze van annoteren: de bibliografische conventies. Een literatuurverwijzing (in een noot of literatuurlijst) bestaat uit drie basisonderdelen; auteursnamen, titel van het werk of de bron, informatie over tijd en plaats van de publicatie. Deze elementen worden van elkaar gescheiden door een leesteken. De opleiding kunstgeschiedenis maakt voor verwijzingen gebruik van de Chicago Manual of Style. Maak dus voor verwijzingen in je paper gebruik van deze stijl. Onderstaand zijn in een pdf korte tips en voorbeelden van het annoteren volgens de CMS stijl opgenomen.

Let bij het annoteren op de onderstaande punten:


Zie in de onderstaande pdf voor de meest voorkomende publicaties. Staat jouw publicatie er niet tussen. Kijk dan voor meer voorbeelden op de website van de Chicago Manual of Style (alleen te bezoeken op netwerk UvA) of op: OWL Dit is website met informatie over de meest gebruikte citeerstijlen.

Annotatievoorbeelden